Manipulatie en taalpatronen

Hoe komt het dat je met sommige mensen beter op kan schieten dan met andere? Het begrip ‘rapport’ wordt gebruikt om het gevoel te omschrijven dat hebt in het contact met anderen. Je bent ‘in een staat van betrokkenheid met de ander’ en krijgt toegang tot zijn onderbewuste. Dit creëer je door aandacht, respect, en het afstemmen op de ontvanger.

Met dit voorbeeld van Milton Erickson laat ik zien hoe dat werkt. Milton H. Erickson (1901-1980) is de grondleger van de moderne hypnotherapie en de inspiratiebron achter de NLP (Neuro Linguistic Programming). Hij is verreweg de meest bekende hypnotherapeut die er heeft bestaan. Hij heeft hypnose weer op de kaart weten te zetten nadat Freud het eigenlijk van de kaart af had gehaald.

Op zijn 19e werd hij getroffen door polio en hem werd verteld dat hij het niet zou overleven. Hij overleefde het wel. De bewusteloosheid tijdens die ziekte wekte zijn interesse naar trancetoestanden en hij werd al tijdens zijn leven een meester in de hypnose. Het doktersadvies om te rusten negerend ondernam hij een intussen legendarische kanotrip van 1200 mijl op de Mississippi. Daarmee verwierf zijn lichamelijke kracht opnieuw grote vooruitgang. Tijdens zijn kano trip schreef hij een gedetailleerd dagboek dat recent door Louis Cauffman is uitgegeven[1]. Op 14 augustus schrijft Milton een stukje in zijn dagboek dat laat zien hoe hij abstracte taalpatronen inzet die kunnen worden gebruikt om af te stemmen op de denkwereld van de ander en de ander af te leiden, om hem in een andere stemming te brengen. Waardevolle technieken die in oplossingsgericht coachen zeer bruikbaar zijn. Een goed voorbeeld van positieve beïnvloeding door taalgebruik ofwel manipulatie.

14 december 1922

Toen ik laat in de donkere avond bij het eiland aankwam zag ik de olielamp in de hut en de schuur branden. Zo te zien had een grote groep de hut gehuurd voor vakantie. Mijn kans om een bed te regelen voor die nacht was dus niet groot. Ik zag er ook verdacht uit, mijn kleine kano dreef vanaf de donkere rivier en ik was slechts gekleed in mijn korte broek. Ik besloot het anders aan te pakken. Met mijn dekenrol onder mijn arm liep ik in het donker naar de hut en schreeuwde: “he Beveride, kom eens naar buiten, ik kom net uit Sterling en heb een slaapplaats nodig….”. Een man of 6 kwam verbaasd naar buiten en bescheen me met een zaklamp. Ik vroeg: “waar is Beveride in vredesnaam, ik heb 80 kilometer gevaren vandaag en ik ben moe…”. Toe zei een van de mannen “ik denk dat je verkeerd bent man, hier woont geen Beveride”. Om de verwarring opzettelijk nog groter te maken zei ik: “neem me niet in de maling man, dit is toch Cable Lodge op Cable Island zeker…?”.
Hij gaf toe dat dat zo was en om de twijfel nog groter te maken zei ik: “Nou hoe dan ook, ik heb dorst en ga eerst iets drinken, liep de waranda op en gooide mijn dekens op de grond”. Een van de mannen wilde uitleggen waar de waterpomp was maar ik viel hem in de reden en zei dat die natuurlijk gewoon om de hoek was…(zoals bij de meeste hutten in die streek).

De mannen keken elkaar aan, ik wist duidelijk waar ik was, hoe het eruit zag en zeker nadat ik met een vertrouwd gevoel de dekens op de veranda had gegooid wekte ik de indruk dat ik er ‘thuis’ was. Toen ik stil bleef met een afwachtende houding zei een van de mannen: nou ja, de hut is vol maar we hebben nog een tent staan met een bed erin, als je dat niet erg vindt kan je wel slapen. Okay dan doe ik dat, riep welterusten en verdween naar de tent zonder dat de mannen achterdochtig of ongerust waren.

Natuurlijk had ik gewoon kunnen vragen om een slaapplaats. Maar eerdere ervaringen leerden me dat ze zelf de omgeving niet kenden, een beetje gespannen waren en me waarschijnlijk niet vertrouwden en me doorgestuurd hadden naar de volgende cabin. Door mijn aanpak zorgde ik voor een slaapplaats en voorkwam ik dat de kampeerders wantrouwend en angstig zouden zijn.

Je zou dit gesprek kunnen lezen als “manipulatief”, het beschrijft echter het proces van ‘rapport’ creëren. Beïnvloeding ofwel manipulatie kan dus gelukkig ook positief zijn! In feite is alle communicatie een vorm van manipulatie. Iedereen beïnvloedt iedereen, bewust of onbewust. Taal kun je gebruiken om iemand een bepaald gevoel te geven. Wat je uitstraalt beïnvloedt jouw omgeving ook. Loop morgen maar eens met een grote glimlach je werkplek op en beleef het resultaat…

[1] Vrij naar Diary of Canoe Trip Summer 1922 – Milton Hyland Erickson bewerking Louis Cauffman, foto’s met dank aan L. Cauffman’s bewerking van het manuscript